در این زمان اکثر سازه و ساختمان هایی که در جهان وجود دارند از اسکلت فلزی و یا بتنی ساخته می شوند. به سازه هایی که بیشتر مصالح مورد نیاز آن از نوع فولادی باشد، سازه فلزی می گویند. به منظور اتصال اعضا به یکدیگر در این سازه ها از پرچ و مهره، جوش و مهره استفاده می شود. در حال حاضر استفاده از پرچ روشی منسوخ است زیراباعث مشکلاتی مثل ضعیف شدن قطعات به دلیل سوراخکاری ، افزایش احتمال زنگ زدگی تولید سر و صدای زیاد در حین اجرا و … را در پی داشته است. از این رو ساخت اسکلت فلزی پیچ و مهره جایگزین پرچ و حتی گاهی جوش شده است.در حال حاضراستفاده از پیچ و مهره به عنوان اتصالی قابل اطمینان و مناسب، بسیار رایج و متداول است. در ساخت اسکلت فلزی پیچ و مهره از انواع پیچ های معمولی و پر مقاومت استفاده می شود.
در این نوشته انواع سوراخ ها در اتصالات پیچی ، مراحل نصب اسکلت فلزی پیچ و مهره ، نکات و هزینه اجرای آن ارائه گردیده است. همچنین ساخت اسکلت فلزی پیچ و مهره دارای مزایا و معایبی است که در ادامه با آنها نیز آشنا خواهید شد.
انواع سوراخ ها در ساخت اسکلت فلزی پیچ و مهره
انواع سوراخ ها:
- سوراخ استاندارد
- سوراخ بزرگ شده
- سوراخ لوبیایی بلند
- سوراخ لوبیایی کوتاه
فقط در اتصالات اصطکاکی مجاز است از سوراخ های بزرگ شده استفاده کرد. سوراخ لوبیایی کوتاه در تمام امتدادها و در اتصالات اصطکاکی مجاز است اما در اتصالات اتکایی، امتداد طولی سوراخ باید عمود بر امتداد نیرو باشد.
سوراخ لوبیایی بلند تنها در امتداد عمود بر مسیر نیرو در اتصالات اتکایی در ساخت اسکلت فلزی پیچ و مهره مجاز است. این اتصالات در همه امتدادها مجاز است ولی فقط باید در یکی از ورق های اتصال باشد.
قیمت اسکلت فلزی پیچ و مهره
اسکلت فلزی پیچ و مهره ای بنا بر ، قیمت روز مقاطع فولادی مورد استفاده ،حجم پروژه، اجرت انجام کار و وزن آهن آلات مصرفی و … قیمت ساختش متفاوت می باشد. با توجه به نوع کار و میزان مهارت استادکار و نوع کار اجرت کار متفاوت است . به طور کلی از آنجایی که با طراحی بهینه سازه ، امکان کاهش وزن ساختمان وجود دارد، در نتیجه امکان صرفه جویی در ساخت اسکلت فلزی پیچ و مهره ای نسبت به سازه های مشابه به مراتب بیشتر است. علاوه بر این، با توجه به اینکه قسمت عمده ساخت این اسکلت در کارخانه اسکلت فلزی پیچ و مهره انجام می شود و در نتیجه سرعت اجرای بالایی دارد، می توان انتظار داشت که از نظر هزینه های اجرایی در زمان مونتاژ، قیمت اسکلت پیچ و مهره ای کمتر از نوع جوشی باشد.
مراحل نصب اسکلت فلزی پیچ و مهره
پیچ ها چگونه مورد استفاده قرار می گیرند؟
پیچ ها از طریق دو نوع عملکرد اتکایی و اصطکاکی استفاده می شوند . پیچ های معمولی فقط در اتصالات اتکایی مجاز است و پیچ های پر مقاومت در هر دو نوع اتصال استفاده می شود. در نتیجه سازه باید در نقشه های اجرایی با توجه نوع اتصال ، نوع و قطر پیچ و مهره های مورد نیاز در ساخت اسکلت فلزی پیچ و مهره ، طراحی و مشخص گردد.
برای شروع ، طراحی اسکلت پیچ و مهره ای باید انجام شود. باید نوع و قطر پیچ ها، در این نقشه ها نوع اتصالات از اصطکاکی بودن یا اتصالی و مواردی از این قبیل تعیین گردد. بر اساس بند ۱۰-۳-۳-۳ مبحث دهم مقررات ملی ساختمان، کلیه پیچ های مورد استفاده در اتصالات و وصله های اعضا سیستم باربر جانبی لرزه ای و نیز وصله ستون های غیرباربر جانبی لرزه ای، باید با رفتار اصطکاکی و از نوع پر مقاومت باشند. سوراخ ها نیز باید استاندارد یا لوبیایی کوتاه در امتداد عمود بر راستای نیرو باشد.
برمبنای بند ۱۰-۲-۴-۷-۲ این مبحث، در ساخت اسکلت فلزی پیچ و مهره ، عملکرد اتصالات متصل کننده های میانی می تواند از نوع اصطکاکی یا اتکایی باشد. ولی اتصالات متصل کننده های انتهایی باید از نوع پیچی با عملکرد اصطکاکی باشد.
اولین مرحله در ساخت اسکلت فلزی پیچ و مهره ای اجرای فونداسیون سازه، پس از طراحی نقشه های اجرایی می باشد. بدین منظور در ابتدا پی کنی و گودبرداری انجام شده و سپس بتن مگر اجرا می گردد. در ادامه آرماتوربندی ، قالب بندی و در نهایت بتن ریزی فونداسیون اسکلت پیچ و مهره ای انجام می شود.
ستون های سازه باید در مرحله بعد نصب گردند. در ساخت اسکلت فلزی پیچ و مهره برای نصب ستون ها ، بیس پلیت هایی بر روی فونداسیون قرار داده شده و به کمک پیچ و مهره ثابت می شوند. سپس ستون های سازه بر روی بیس پلیت نصب می گردند. پس از اجرای ستون ها ، تیرها و بادبندهای سازه نصب می شوند.
نکات ساخت اسکلت فلزی پیچ و مهره ای
عرض سوراخ پیچ در ساخت اسکلت فلزی پیچ و مهره ، باید به مقدار دو میلی متر بزرگتر از ابعاد اسمی سوراخ منظور شود. در انتهای اعضای فشاری ساخته شده، در محل فشار مستقیم بر کف ستون ها و یا در محل سطوح صاف و تنظیم شده در درز وصله ها ، تمامی اجزا متصل به یکدیگر باید در فاصله ۱/۵ برابر بعد حداکثر مقطع ساخته شده با پیچ هایی که فاصله محور به محور آنها از یکدیگر حداکثر ۴ برابر قطرشان باشد، به یکدیگر متصل شوند.
در ساخت اسکلت فلزی پیچ و مهره ، برای قطعاتی که تحت اثر خوردگی کم و متوسط ناشی از عوامل جوی قرار داشته باشند، فاصله بین مرکز سوراخ ها نباید از ۲۴ برابر ضخامت نازک ترین قطعه متصل شونده و همچنین از ۳۰۰ میلی متر تجاوز کند. برای قطعاتی که تحت اثر خوردگی شدید ناشی از عوامل جوی قرار داشته باشند، فاصله بین مرکز سوراخ ها نباید از ۱۴ برابر ضخامت نازک ترین قطعه متصل شونده و همچنین از ۲۰۰ میلی متر تجاوز کند.
مزایای و معایب ساخت اسکلت فلزی پیچ و مهره
مزایای متعدد ساخت اسکلت فلزی پیچ و مهره :
- در اسکلت فلزی پیچ و مهره ای امکان باز کردن و استفاده مجدد قطعات وجود دارد. در صورت آسیب دیدن یک عضو از سازه فلزی ، باز کردن و جایگزینی آن بسیار ساده می باشد. این در حالی است که در صورت آسیب دیدگی اسکلت فلزی جوشی ، تعمیرات را فقط می توان با برش قطعات و دوباره وصل کردن انجام داد.
- مقاومت و پایداری اسکلت فلزی پیچ و مهره ای در برابر حرارت و آتش سوزی بیشتر از سازه با اتصالات جوشی است. در نتیجه به هنگام وقوع آتش سوزی ، اسکلت پیچ و مهره ای دچار تخریب کمتری می گردد. همچنین امنیت این سازه ها در برابر زلزله نیز بیشتر می باشد.
- مقاومت اسکلت فلزی پیچ و مهره ای در برابر خوردگی بیشتر از نوع جوشی می باشد. دلیل این امر این است که در ساخت اسکلت فلزی پیچ و مهره ای ، اتصالات و قطعات پیش از رنگ آمیزی با استفاده از دستگاه های سندبلاست و وایربرس زنگ زدایی می شوند. سپس با استفاده از رنگ های غنی شده با روی آنها را رنگ آمیزی می کنند. این رنگ ها باعث کاهش خوردگی قطعات فلزی می گردند.
- ساخت اسکلت پیچ و مهره ای از سرعت بالاتری نسبت به سازه فلزی با اتصالات جوشی برخوردار است.
- پرتی مصالح در ساخت اسکلت فلزی پیچ و مهره ای کمتر است.
- اجرای این سازه به دلیل انجام عملیات ساخت در کارخانه، از کیفیت بالاتری نسبت به سازه های فلزی جوشی برخوردار است.
معایب ساخت اسکلت فلزی پیچ و مهره
عدم رعایت میزان پیش تنیدگی لازم در پیچ ها و اجرای نامناسب سوراخ ها نیز عدم انطباق آنها هنگام اجرا و نصب ، در ساخت اسکلت فلزی پیج و مهره ای باعث مشکلات عمده ای در سازه می شود. در کل بنا بر مزایا و معایب گفته شده برای ساخت اسکلت فلزی پیچ و مهره ، مزایای ساخت این سازه بسیار بیشتر از معایب آن می باشد.
بدون دیدگاه